سازمان عفو بینالملل هشدار داد دستکم ۱۴ نفر در ارتباط با اعتراضات و برای اتهاماتی به غیر از «قتل عمد» در معرض خطر جدی اعدام قرار دارند. این سازمان همچنین صدور احکام اعدام برای این افراد را ناقض تعهدات ایران بر اساس قوانین بینالمللی خواند و خواستار تعلیق فوری این احکام شد.
این سازمان از مقامهای جمهوری اسلامی خواست تا خشونت علیه معترضان را فورا متوقف کنند و به ناظران مستقل حقوق بشر اجازه دسترسی به محاکم مربوط به اعتراضات را بدهند.
بر اساس گزارش عفو بینالملل، محاکمه این افراد ناعادلانه و بدون در نظر گرفتن حقوق آنها بوده است.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی چندین متهم را مورد شکنجه و سایر بدرفتاریها از جمله شلاق، شوک الکتریکی، تهدید به مرگ، تجاوز و سایر اشکال خشونت جنسی قرار داده است.
بر اساس مستندات عفو بینالملل، دستکم ۱۰ نفر از افرادی که در خطر اعدام قرار دارند، شکنجه شدهاند.
عفو بینالملل هشتم بهمن نیز در گزارشی به اعتراف اجباری عرشیا تکدستان، مهدی محمدیفرد و جواد روحی تحت شکنجه اشاره کرده و برخی از اقدامات جمهوری اسلامی را برای اعترافگیری به این ترتیب برشمرده بود: «حبس طولانیمدت در سلولهای انفرادی، آویزان کردن، ضرب و شتم، شلاق، شوک الکتریکی، تهدید به مرگ با گذاشتن اسلحه روی پیشانی و تجاوز یا سایر خشونتهای جنسی از جمله گذاشتن یخ روی بیضهها.»
این شکنجهها جواد روحی را دچار پارگی کتف، عدم کنترل ادرار، عوارض گوارشی و اختلالات حرکتی و گفتاری و عرشیا تکدستان را دچار شکستگی انگشت پا و مشکلات حافظه کرده است.
این سازمان حقوق بشری همچنین با اشاره به شکستگی بینی مهدی محمدیفرد به دلیل ضرب و جرح در زمان دستگیری از «جراحات مقعدی و خونریزی مقعدی» او به دلیل تجاوز خبر داده بود.
در جدیدترین گزارش عفو بینالملل نیز از عرشیا تکدستان، جواد روحی، ابراهیم نارویی، کامبیز خروت، مجید کاظمی، منوچهر مهماننواز، منصور دهمرده، محمد بروغنی، مهدی بهمن، مهدی محمدیفرد، محمد قبادلو، صالح میرهاشمی، سعید یعقوبی و شعیب میربلوچزهی ریگی بهعنوان ۱۴ نفری یاد شده که در معرض خطر شدید اعدام قرار دارند.
سهند نورمحمدزاده، حمید قره حسنلو، حسین محمدی، رضا آریا و ماهان صدرات (صدارت) مرنی هم پنج نفر دیگری هستند که احکام اعدامشان از سوی دیوان عالی کشور ابطال شد اما با ارجاع پرونده آنها به دادگاههای بدوی مجددا با اتهام اعدام روبهرو هستند.
عفو بینالملل همچنین از سعید شیرازی، ابوالفضل مهری حسین حاجیلو و محسن رضازاده قراقلو بهعنوان سه بازداشت شده دیگری نام برده که پس از محاکمه به اعدام محکوم شدهاند.
دهها شهروند بازداشت شده دیگر هم بازجویی و پس از برگزاری محاکمههایی ناعادلانه در دادگاههای انقلاب و کیفری، با مجازاتهایی سنگین مواجه شدهاند.
بر اساس گزارش این سازمان، دفاع کافی و دسترسی به وکیل انتخابی، اصل برائت، حقِ سکوت و برگزاری جلسه استماع منصفانه و عمومی از جمله حقوق نقض شده بازداشتشدگان است.
عفو بینالملل همچون گزارشهای پیشین خود به اعترافگیری اجباری و تحت شکنجه از افراد و پخش برخی از این اعترافات از رسانههای دولتی بهعنوان مدرکی برای ناعادلانه بودن روند دادرسی و احکام صادر شده، اشاره کرد.
این سازمان از جمهوری اسلامی خواست تا ضمن محافظت از بازداشت شدگان در برابر شکنجه، گزارشهای مربوط به اعمال شکنجه و سایر رفتارهای بیرحمانه علیه آنان را به طور مستقل بررسی کند و آمران و عاملان آن را به محاکمی عادلانه بسپارد.
لغو تمامی اتهامات و احکام اعدام برای معترضان، جلوگیری از صدور احکام جدید اعدام، آزادی فوری شهروندان که تنها به دلیل اعتراض مسالمتآمیز بازداشت شدهاند، دسترسی زندانیان به وکیل و حق دیدار با خانوادههایشان و برگزاری محاکم قضایی عادلانه و علنی از دیگر خواستههایی است که عفو بینالملل در گزارش خود آنها را مطرح کرده است.
در جریان خیزش انقلابی مردم ایران، چهار جوان بهنامهای محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، محمد محسینی و محمدمهدی کرمی پس از محاکمههای ناعادلانه اعدام شدند.
در هفتههای گذشته، سازمان حقوق بشر ایران از احتمال اعدام بیشتر برخی شهروندان بازداشت شده ابراز نگرانی کرد و از جامعه جهانی خواست تا با واکنش به موقع، مانع از بروز چنین جنایتی شود.