پاسخ شیرین عبادی به نامه ابراهیم احراری در خصوص مدافعان حقوق بشر و موضوع پناهندگان ایران

شیرین عبادی، حقوقدان، فعال حقوق بشر و برنده جایزه جهانی صلح نوبل در پاسخ به نامه ابراهیم احراری فعال رسانه ای اهل سنت، پیرامون فعالان حقوق بشر و وضعیت اسفبار پناهندگان ایرانی بخصوص در مالزی در کانال تلگرامیش نوشت:

روز گذشته ابرهیم احراری در نامه ای به موضوع فرسودگی و ناامیدی هموطنان پناهنده مان در یوانمالزی اشاره کرده، و از من خواسته بود چنانکه در جهت کمک به این هموطنان کاری از دستم ساخته است دربغ نکنم.

از آنجاکه پیش از این در خصوص آسیب شناسی موضوع حمایت از #پناهندگان ایرانی، به تفصیل نکاتی را با او مطرح کرده بودم، چکیده از آن نکته ها را با عموم هموطنان پناهنده در میان می گذارم.

در ابتدا باید تأکید کنم، در موضوع وضعیت بغرنج عموم پناهجویان هموطنانم در کشورهای ترکیه، مالزی، استرالیاو…این حقیقت را نباید از نظر دور داشت که گناه اصلی این وضعیت و مسؤلیت جان، مال و سلامت این هموطنان، در درجه نخست برعهده حاکمان جبار و دیکتاتور جمهوری اسلامی است، حکومتی که عرصه زندگی را از نظر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی چنان بر مردمایران تنگ کرده است که بسیاری از آنها رنج و سختی مهاجرت و سالها زندگی در کمپ ها را به ماندن در ایران تحت حاکمیت آنها ترجیح می دهند.

در موضوع پناهندگی، باید به تفاوت مهم دو دسته از حقوق و قواعد در #حقوقبینالملل توجه داشته باشیم، و آن تفاوت بین قواعد بشردوستانه با حقوقبشر است.

حقوق بشر مجموعه ای از قواعد، ضوابط و حقوق است که حکومت ها مکلف به رعایت آنها هستند، قواعد و حقوقی همچون آزادی بیان، حق تحصیل و حقوق دیگری از این دست که رعایت آنها برای حکومت ها اجباری است و اگر حکومتی آنها را رعایت نکند مرتکب تخلف شده است، و می توان از آن حکومت به سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل شکایت کرد، و موارد نقض این حقوق را به این سازمان ها گزارش کرد، کاری که من درباره نقض حقوق هموطنانم توسط جمهوری اسلامی سالهاست که در حال انجام آن هستم.

حال بگذریم از میزان تأثیرگذاری این نوع گزارشگری ها که موضوعی خارج از این بحث است، و مختصر اشاره کنم که در موضوع حقوق بشر نمی توان از این اقدامات کنشگرانحامی حقوقبشر و سازمان های بین المللی انتظار معجزه داشت و البته بر اساس تجارب پیشین این اقدامات در مجموع بی تأثیر هم نبوده اند، به عنوان یک نمونه در موضوع کشتار مسلمانان #روهینگیائی در #میانمار، همین گزارشگری ها و ورود نهادهای حقوق بشری، موجب طرح موضوع در دادگاه بین المللی شد، کاری که امیدوارم روزی درباره جنایت های جمهوری اسلامی نیز انجام شود.

جدای از اصول و ضوابط مربوط به حقوق بشر، یکسری قواعد وجود دارد تحت عنوان قواعد بشردوستانه، سازمان های بین المللی و در رأس آنها سازمان ملل به حکومت ها توصیه می کنند در حد توان این قواعد بشر دوستانه را رعایت کنند، اما هیچ الزامی برای انجام آنها وجود ندارد، از جمله این قواعد می توان به کمک به کشورهای درگیر با حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله و…یا پناه دادن به آوارگان جنگی و…اشاره کرد.

اجرای این قواعد بستگی به توانائی کشورها دارد و اجباری در انجام آن نیست، و در بسیاری موارد دیده ایم که سازمان ملل برای تشویق برخی کشورها به انجام این قواعد به آنها کمک مالی نیز پرداخت می کند.

متأسفانه موضوع پذیرش پناهجویان یکی از همین قواعد و ضوابط بشردوستانه است که جنبه توصیه ای داشته و اجباری در آن نیست، به همین دلیل است که می بینیم پناهجویان زیادی از هموطنان ما در کشورهای مختلف همچون مالزی، ترکیه و…سالهاست سردرگم و بلاتکلیف مانده اند. و ما نمی توانیم حاکمان هیچ کشوری را مورد تعقیب قرار دهیم که چرا این پناهجویان را پذیرش نمی کنند، یا حکومتی را به دلیل نپذیرفتن پناهجویان به محاکم بین المللی بکشانیم.

در موضوع پناهندگان آنچه که از کنشگران حامی حقوق بشر برمی آید اطلاع رسانی درباره وضعیت آنها و توصیه به دولت ها برای خدمات رسانی و در نهایت پذیرش آنها است، اما چنانکه در مصاحبه های متعدد هم گفته ام، متأسفانه بسیاری از کشورها در موضوع پناهجویان به توصیه های حامیان حقوق بشر توجه نمی کنند.

هرچند موضوع عدم پذیرش مهاجران در برخی کشورها چنانکه گفته شد به لحاظ قواعد حقوق بین الملل غیرقانونی محسوب نمی شود، اما نمی توان انکار کرد که چنین رویه ای با معیارهای اخلاقی اقدامی غیر انسانی محسوب می شود.

در پایان خطاب به نویسنده نامه می گویم ؛ می دانم که در مواجه با وضعیت وخیم مهاجران هموطن در مالزی تحت فشار قرار دارید، و از همین رو برای رساندن صدای این عزیزان این نامه را نوشته اید و من هم آنچه که شفاهی به شما گفتم را خدمت این عزیزان مجددا تکرار می کنم. هرنوع کمکی به هموطنانم را وظیفه خود می دانم، اما حقیقت این است که در خصوص هموطنان پناهجو جز اطلاع رسانی به سازمانهای بین المللی کار دیگری از من و دیگر حامیان حقوق بشر ساخته نیست، که قطعا از انجام آن دریغ نخواهیم کرد.
(کانال تلگرامی شیرین عبادی)